Zirytował Cię tytuł? Mam nadzieję, bo nie mogę zdzierżyć takich wyznań. Nic nie szkodzi promocji czytelnictwa tak, jak czytelniczy snobizm.

Dostrzegam i doceniam wszelkie chwyty marketingowe i akcje typu „Nie jestem statystycznym Polakiem, lubię czytać książki” czy „Nie czytasz? Nie idę z Tobą do łóżka”, które, co prawda opierają się połechtaniu ego czytających, ale gorąco wierzę, że ich twórcy mają dystans, a takie hasła mają przyciągnąć uwagę. Obserwuję je, nie bojkotuję, a nawet lubię. Ale snobizmu czytelniczego nie trawię.

Tym wpisem chcę w pewien sposób wrócić do cyklu wycieki z magisterki, tylko zmieniając formę na luźniejszą. Nie zdążyłam wtedy powiedzieć o guście uprawnionym. To termin wprowadzony przez francuskiego socjologa Pierra Bourdieu w dużym skrócie mówiący o tym, że pewne zainteresowania w społeczeństwie uważane są za lepsze, a drugie gorsze. Słowem, są wartościowane. 

I, niestety, szukając materiałów do pracy znalazłam sporo przykładów na to, że przekonanie to ma się dobrze również wśród książkoholików. Czytający kontra nieczytający, to jedna sprawa. Druga to takie wojenki wewnątrz środowiska czytelniczego. Książka tradycyjna kontra ebook/audiobook. Literatura „wysoka” i rozrywkowa. 

O takie smaczki:

Dlaczego tak bardzo mnie to irytuje? Gdyż się to wyklucza. Coś tu nie gra. Jeżeli głośno krzyczymy, że zbyt mało osób czyta, nie zachęcimy ich do tego mówiąc im, że jesteśmy lepsi. To tak nie działa. Traktowanie ludzi z góry nie działa.

Nie jestem lepsza, bo czytam

Czytam, bo lubię. Czytam, bo to moje hobby, rozrywka, reset po pracy, chwila dla siebie po ciężkim dniu. Wolisz szydełkowanie lub kolarstwo? Piona! I żebyśmy się źle nie zrozumieli, nie dyskredytuję teraz czytania. Wręcz przeciwnie, nadal uważam, że warto czytać i nadal będę  namawiać do sięgania po książkę. Dlatego, że to moja pasja, chcę nią zarażać innych i wiem, że na tym skorzystają. Ale jakże byłabym mała, jak słaba, gdybym czytała tylko po to, by ktoś uważał mnie za lepszą.

Nie jestem lepsza, bo wolę książkę tradycyjną

Tak, kocham zapach druku, uwielbiam dotyk papieru i kolekcjonuję książki. Ale, litości! Czy fabuła przechodzi jakąś transformację w drodze na czytnik? Czy zakończenie w audiobooku jest inne niż w książce drukowanej? I wreszcie, czy ta sama książka, ale w innej formie przestanie nagle nieść wartości? No nie. 

Nie jestem gorsza, bo wolę literaturę rozrywkową

Oczywiście, przewracam oczami, gdy książka, której jeszcze nie ma w księgarniach okrzykiwana jest bestsellerem i kiedy jeden tytuł zalewa mi cały internet. Ale rozumiem to, wiem jak to działa. Książka to produkt, trzeba go sprzedać. Nie mam z tym problemu. Bardziej drażni mnie lincz na czytelników jednego czy drugiego gatunku. Przekonania w stylu, ja to czytam literaturę, ty – chłam. I znowu, żeby było jasne: nie pochwalam grafomanii. Są książki napisane za szybko, przez niedojrzałych, niegotowych na to autorów, są książki napisane wyłącznie dla pieniędzy, są książki krzywdzące język, ale to temat na osobny tekst. Dziś chciałam powiedzieć, dlaczego czytanie romansu i kryminału też jest ważne.

Fikcja literacka bierze się z obserwowania rzeczywistości. W najbardziej rozrywkowych gatunkach poruszane są niezwykle ważne tematy społeczne, polityczne, i gospodarcze. Na przykład w książkach postapokaliptycznych (w tym w młodzieżówkach) świetnie zarysowane są systemy totalitarne, w kryminałach, thrillerach i literaturze kobiecej tematyka jest jeszcze szersza: przemoc (odmieniona przez wszystkie przypadki: domowa, ekonomiczna, psychiczna, seksualna) oraz relacje międzyludzkie na wszystkich poziomach: w związku, na linii rodzic – dziecko, między rówieśnikami. Jest o cierpieniu, o chorobach, o życiu i śmierci. Ale jest też o tym, że trzeba wierzyć w siebie, spełniać marzenia i że po każdej burzy wyjdzie słońce. W literaturze rozrywkowej jest o wszystkim, co ważne.  

I co najważniejsze czytanie wciąga, uzależnia, każe sięgać po więcej. Więc ostrożnie, bo z tej miłości i książkowego głodu czytelnik literatury rozrywkowej gotów sięgnąć po klasykę... ;)

Nie jestem lepsza, bo czytam. Ale czytanie pozwala mi lepiej zrozumieć świat. I właśnie za to dziękuję autorom. Robicie robotę!