W książkowej blogosferze miłośnicy czytania lubią mówić o sobie jak o dewiantach. Wąchają książki, zapełniają Instagram zdjęciami z hastagiem #bookporn, a niejeden książkoholik pozostaje nawet "w skomplikowanym związku z bohaterem literackim". Kampanię "Nie czytasz? Nie idę z Tobą do łóżka" zna chyba każdy mól książkowy. A ilu z nich  wyznaje tę zasadę dosłownie?

"Zachowaliśmy nasz rytuał: czytałem jej, braliśmy prysznic, kochaliśmy się"

Fabuła

Hanna jest piękna, pociągająca i znacznie starsza od piętnastoletniego Michaela, który zakochuje się w niej bez pamięci. Chłopak zaczyna bywać w jej domu. Ich romans szybko przeradza się w namiętność, a częścią miłosnego rytuału staje się czytanie książek - on zostaje jej lektorem, ona dzięki niemu mniej dotkliwie odczuwa samotność.

Pewnego dnia znika bez śladu.

Mija kilka lat. Michael, już student prawa, spotyka Hannę na sali sądowej. W trakcie procesu poznaje mroczną przeszłość swojej ukochanej. Stopniowo uświadamia sobie, że Hanna, strażniczka w obozie koncentracyjnym, ukrywa prawdę, której wstydzi się bardziej niż popełnionych zbrodni.  

 (opis z okładki)

Opinia

"Czytaj na głos - zażądała.

- Sama sobie przeczytaj, przyniosę ci.

- Masz taki piękny głos, chłopczyku, że wolę, cię słuchać niż sama czytać.

- Ach, nie wiem...

Ale kiedy przyszedłem nazajutrz i chciałem ją pocałować, nie pozwoliła.

- Najpierw masz mi poczytać!"

To świetna książka, odważna i pomysłowa, ponieważ nawet jeden z poruszonych w niej tematów 

(albo romans, albo służba w SS), gdyby nieco rozwinięty, posłużyłby za fabułę porządnego dramatu.

Ale Schlink poszedł dalej. Skontrastował te dwa wątki, zmienił scenerię z łóżka na salę sądową, stawiając czytelnika przed dylematem. Będzie żałował Hanny, bo polubił ją w pierwszej części czy potępiał, bo dopuściła się straszliwych czynów. Autor żongluje informacjami na temat bohaterki, na zmianę mamy przed sobą to ukochaną Michaela, namiętną, ale i kruchą, to bezwzględną strażniczkę obozu koncentracyjnego. Innym razem pocieszycielkę więźniarek, aż w końcu naiwną, a wręcz bezmyślną osobę, która robiła to, co jej kazano, bez refleksji, bez myślenia o konsekwencjach. Po prostu.

- Czy wiedziałyście, że wysyłacie więźniarki na śmierć?

- Pewnie. Ale przybywały nowe i stare musiały zrobić im miejsce.

- Tak więc, żeby zrobić miejsce, mówiłyście: ty, ty i ty musisz być odesłana i zamordowana?

Hanna nie rozumiała, o co przewodniczący chciał ją w ten sposób zapytać.

- No, to znaczy... A pan, co by pan zrobił?

Ten fragment wbił mnie w fotel*, a moja opinia o bohaterce przechodziła ze skrajność w skrajność, od współczucia po uznania za idiotkę. Od żalu po żałość. A potem okazuje, że prawdziwym dramatem Hanny nie jest ani romans z chłopcem, ani mroczna przeszłość, ale sekret. Tajemnica, której będzie broniła, choćby miała odkupić winy nie tylko swoje, ale i innych. Aż dowiadujemy się, dlaczego kobieta zdecydowała się zostać strażniczką od nowa zastanawiając się, co o niej myśleć.

Schlink jest konkretny, oszczędny w słowach, książka ma 166 storn, co w dzisiejszej modzie na cegły, czyni ją wręcz nowelą. Tu nie ma rozwodzenia się nad psychiką jednego i drugiego bohatera. Wystarczy krótki fragment, jak ten powyżej, by przedstawić złożoność postaci, przynajmniej Hanny.

Michaela możemy poznać bliżej, bo to historia z jego perspektywy. Jednak, mimo że był narratorem (a może właśnie dlatego), wydawał się mniej ciekawy od ukochanej. Choć także u niego dostrzec można rozchwianie: od typowego, niedojrzałego nastolatka, po doświadczonego życiem mężczyznę.

To książka, w której miłość przeplata się ze zbrodnią, gdzie moralność ustępuje miejsca namiętności, a obiektem pożądania jest słowo czytane. Nie jest to łatwa, ale z pewnością jest godna polecenia lektura.

Tytuł: Lektor

Autor: Bernhard Schlink

Gatunek: literatura obyczajowa

Wydawnictwo: Muza

Rok wydania: 2009

Liczba stron: 166

 

Ocena tradycyjna 7/10

Moja ocena: wyższa półka

Gratis:

Ależ się męczyłam w tej recenzji, żeby nie zdradzić wam tego, co najważniejsze. Normalnie aż mam ochotę wrócić do recenzji SPOILerowych. TUTAJ kilka słów o nich. Naprawdę chętnie zaproszę je na nowo na bloga, ale może w innej formie...? ;)

*Ja, na swoje nieszczęście przypadkowo trafiłam w tv na ekranizację "Lektora" i to końcówkę filmu, więc znałam tajemnicę, ale pierwsze co zobaczyłam to właśnie przytoczy przeze mnie fragment i mimo że sekret nie był dla mnie sekretem książka mną wstrząsnęła. Poza tym film zachęcił mnie do przeczytania książki.